Kronik yorgunluk sendromu, kişinin günlük yaşamını etkileyebilecek ciddi ve kronik bir rahatsızlıktır. Tüm vücudu etkileyen ağrı ve aşırı yorgunlukla kendini gösteren kronik halsizlik, yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Kesin tanıdan sonra yaşam tarzı değişiklikleri ve çeşitli tedaviler, semptomları azaltmaya yardımcı olabilir. “Kronik yorgunluk nedir? , “Kronik halsizliğe ne iyi gelir?” gibi sıkça sorulan soruların cevaplarını öğrenmek için içeriğimizi okumaya devam edebilirsiniz.
İçerikler (Gizle-)
Kronik Yorgunluk (Halsizlik) Nedir?
Kronik Yorgunluk (Halsizlik) Belirtileri Nelerdir?
Kronik Yorgunluk (Halsizlik) Neden Olur?
Enfeksiyon Hastalıkları
Hormonal Dengesizlik
Bağışıklık Sistemi Sorunları
Otonom Sinir Sistemi Sorunları
Genetik Altyapı
Kronik Yorgunluk Sendromu Teşhisi Nasıl Konulur?
Kronik Yorgunluk (Halsizlik) Nasıl Geçer?
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Fiziksel Egzersizin Düzenlenmesi
Bilişsel Aktivitelerin Düzenlenmesi
Uyku Kalitesinin İyileştirilmesi
İlaç Tedavisi
Alternatif Tıp Yöntemleri
Kronik Yorgunluğa Hangi Vitamin Eksiklikleri Sebebiyet Verebilir?
Tıp dilinde miyaljik ensefalomiyelit (ME) olarak da adlandırılan kronik yorgunluk sendromu, en az altı ay süren ve dinlenmeyle geçmeyen aşırı yorgunlukla karakterize bir rahatsızlıktır. Karmaşık bir yapıya sahip olan kronik yorgunluk sendromunda yorgunluğa farklı semptomlar da eşlik eder. Kronik yorgunluk sendromu, genellikle grip ya da COVID-19 gibi bir enfeksiyon hastalığı, kaza, cerrahi operasyon, fiziksel ya da psikolojik travma sonrası aniden başlar. Aşırı çalışma ve depresyon da kronik yorgunluk sendromunu tetikleyebilir. Bazı durumlarda semdromun başlangıcı ve gelişimi yavaş bir seyir de izleyebilir. Kadınlar, kronik sendromundan erkeklere göre daha fazla etkilenir. Kronik yorgunluk ve halsizlik şikayetlerinin en sık görüldüğü yaş aralığı 25-45 olsa da çocuklar da dahil tüm yaş gruplarında görülebilir. 1 2
Kronik yorgunluk belirtileri arasında en öne çıkan, dinlenmeyle geçmeyen ve nedeni açıklanamayan bir yorgunluk hissidir. Kronik yorgunluk sendromu, vücudun farklı sistemlerini ve fonksiyonlarını etkileyebildiğinden semptomlar geniş bir yelpazede değişebilir. Diğer kronik halsizlik belirtileri genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir.
Tıbbi açıdan karmaşık bir durum olduğundan kronik yorgunluk nedenleri hakkında net bir çerçeve çizilemez. Bazı görüşler öne çıksa da kronik halsizlik nedenleri üzerine bilimsel çalışmalar bu durumu daha iyi anlamayı amaçlar.
Grip, COVID-19, enfeksiyöz mononükleoz gibi viral enfeksiyonlar ve zatürre gibi bakteriyel enfeksiyonlar, kronik yorgunluk sebepleri arasında öne çıkar. Sürekli yorgunluk hissi, bir enfeksiyon hastalığı sonrası aniden başlayabilir. 4 5
Kronik yorgunluk sendromu şikayeti olan kişilerin hormonları ve hayati fonksiyonları düzenleyen beyin bölgesi olan hipotalamusta ve hipofiz bezinde anomaliler de tespit etmiştir. Bu anomalilerden kaynaklanan hormonal dengesizlikler, kronik yorgunluğa neden olabilir. 1 5
Kronik yorgunluk sendromu olan kişilerde bağışıklık sisteminin bir kısmı, uzun süre aktif kalır. Ayrıca bazı hastaların otoimmün bir rahatsızlığa sahip olduğu görüşü, çalışmalarla desteklenmiştir. 1 5
Çalışmalar kan basıncı, kalp atış hızı, vücut sıcaklığı ve diğer hayati vücut fonksiyonlarını kontrol eden otonom sinir sistemindeki anomalilerin kronik halsizlik sendromuna neden olabileceğini göstermiştir. Kronik yorgunluk sendromu şikayeti kişiler, uzun süre ayakta kaldıklarında kalp atışları hızlanabilir ve kan basınçları düşebilir. 1
Bazı ailelerde kronik yorgunluk sendromuna daha çok rastlandığı gözlemlenmiştir. Ayrıca güncel çalışmalar, kronik yorgunluk sendromlu hastalarda belirli genlerin farklı şekilde inşa edildiğini ve beyaz kan hücrelerindeki gen aktivitesinin farklı olduğunu gösterir. Bu farklılıklar, vücudun enerji metabolizmasını olumsuz etkileyebilir. 1 5
Kronik yorgunluk belirtileri, pek çok farklı hastalığa benzediği için kronik yorgunluk sendromu teşhisi zor olabilir. Birçok başka tıbbi durum halsizliğe neden olabileceğinden kronik yorgunluk sendromunın tanı kriterleri önem taşır:
Kronik yorgunluk sendromunun kesin teşhisini doğrulamak için herhangi bir laboratuvar testi veya tahlil yoktur. Doktorunuz diğer olası nedenleri elemek için fiziksel muayeneyi takiben çeşitli testler ve tahliller isteyebilir. Kronik yorgunluk sendromu şüphesinde doktorun elemek isteyeceği hastalıklar arasında şunlar öne çıkar:
Kronik yorgunluk tedavisi için onaylı ve net bir medikal prosedürden bahsedilemez. Her hastanın farklı semptomları vardır ve dolayısıyla semptomları hafifletmek kişiye özel tedavi gerekebilir. Yaşam tarzı değişiklikleri başta olmak üzere aşağıdaki yöntemlerle semptomların azalması veya giderilmesi sağlanabilir:
Kronik yorgunluk sendromu tedavisinde ilk yaklaşım, hastanın yaşam tarzında değişiklikler yapmaktır. Hastalara fiziksel aktiviteyi en aza indirmeleri ve psikolojik stresten kaçınmaları önerilir. Enerjilerini temel aktiviteler için saklamaları ve daha az önemli aktiviteleri azaltmaları gerekebilir. Ayrıca sigara ve alkol tüketimini bırakmak, dengeli beslenme gibi yaşam tarzı değişiklikleri semptomları azaltmaya yardımcı olabilir. 6
Bazı hastaların semptomları fiziksel egzersizden sonraki 12 ila 48 saat içinde kötüleşebilir, bu durum günler ve hatta haftalar boyunca devam edebilir. Fiziksel egzersiz sonrası semptomları tetiklenen hastalar, kendilerini yoran fiziksel çaba seviyesini tanıyarak ve bu seviyeye ulaşmaktan kaçınarak semptomları azaltabilir. Deneyimli bir kişisel antrenörle fiziksel kondisyonunu korumaya yönelik bir egzersiz programı hazırlamak da mümkündür. 6
Hastalar; genel olarak stresli, yoğun veya uzun süren zihinsel görevlerden kaçınmalı, özellikle strese neden olan sıkı teslim tarihlerinden uzak durmaya çalışmalıdır. 6
Uykudan yorgun kalkmak ve gece boyunca sık sık uyanmak, kronik yorgunluk sendromunda sık rastlanan bir şikayettir. Uyku kalitesini artırmak için uyku hijyenine dikkat etmek ve uyku düzeni oluşturmak gerekir. Her gün aynı saatte yatmak ve aynı saatte uyanmak önemlidir. Uyku kalitesini artırmak için gündüzleri uyumaktan kaçınmak ve kafein tüketimini azaltmak da işe yarayabilir. Doktorunuz gerekirse uykuya yardımcı ilaç ya da takviye önerebilir. 1 6
Doktor, yaşam tarzı değişikliklerinin yanı sıra kronik yorgunluk sendromundan kaynaklanan semptomları azaltmaya yönelik ilaç tedavileri de planlayabilir. Tüm semptomları tedavi edebilecek tek bir ilaç olmasa da ağrı için hedefe yönelik ağrı kesiciler, duygudurum bozuklukları için antidepresanlar reçete edebilir. 1 6
Akupunktur, tai chi, yoga ve masaj gibi alternatif tıp yöntemleri kronik halsizlik semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Alternatif veya tamamlayıcı tedavilere başlamadan önce her zaman doktorunuza danışmanız gerekir. 6
Kronik yorgunluktan şikayetçi olan bazı kişilerde fonksiyonel vitamin eksiklikleri olabilir ve bu kişiler vitamin takviyesi ile daha iyi hissedebilir. 6 C vitamini, B kompleks vitaminleri, sodyum, magnezyum, çinko, folik asit, L-larnitin, l-triptofan, esansiyel yağ asitleri ve koenzim Q10 gibi vitamin ve minerallerin eksikliğinde kronik yorgunluk sendromu belirtilerinin şiddeti artabilir. Bu nedenle doktorunuz kronik yorgunluk için vitamin takviyesi önerebilir. 7
Kronik halsizlik semptomlarını hafifletmeye yönelik takviyeler, çeşitli kategorilere ayrılabilir. Tüm bu takviyelerin doktor yönlendirmesiyle kullanılması büyük önem taşır:
Kronik yorgunluk sendromundan kaynaklanan halsizlik ve ağrı gibi belirtiler, kişinin yaşamını her açıdan olumsuz etkiler. Üstelik kesin teşhis zaman alabilir, bu süreçte dinç ve enerjik kalmak için ipuçları ile semptomları yönetmek mümkündür. Farklı rahatsızlıklarla ilgili bilgi almak için kemik erimesi belirtileri gibi faydalı içeriklerimizi de inceleyebilirsiniz.
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
Kaynakça
Önerilen Bloglar
Voleybolun faydaları hem fiziksel hem de psikolojik yönden pek çok olumlu etkiyi içerir.
Sağlıklı bir yaşam için en önemli etkenlerden biri olarak gösterilen hareket etmek, farklı spor dalları ve aktiviteler ile gerçekleştirilebilir.
Basketbol, fiziksel ve zihinsel sağlığımıza birçok fayda sağlayan dinamik bir spordur.