Postür, vücudun boşluktaki konumudur ve bir dizi anatomik yapı tarafından kontrol edilir.1 Bir başka deyişle kişinin ayakta ve otururken vücudunun aldığı pozisyondur. Her bireyin vücut tipi ve ideal vücut duruşu birbirinden farklıdır. Günlük hayatta mükemmel bir duruşa rastlamak imkansıza yakındır. Ancak doğru bir duruş ile kas grupları, eklemler, kemikler ve bağlar üzerindeki baskı azaltılabilir. Benzer şekilde günlük yaşamda yapılan bazı hareketler duruş bozukluğu meydana getirebilir. Doğru postürde; omurga, baş, omuz ve kalça belli bir sıraya göre dizilir. Ancak fazla bilgisayar kullanmak telefonla ilgilenmek gibi duruş değişikliklerine neden olarak postür bozuklukları gelişmesine yol açabilir. Duruş bozukluğu düzeltilmesi gereken tıbbi bir sorundur. İlerlemesi halinde kişilerin görünümünde rahatsız edici düz boyun, düz bel, sırt kamburluğu, yuvarlak omuzlar gibi duruş bozukluğu belirtileri yaratabilir.2 3 Duruş bozukluğu zararları hakkında detaylı bilgiler ile “Duruş bozukluğu nasıl düzeltilir?” ve “Duruş bozukluğu nedenleri nelerdir?” sorularının cevabı için okumaya devam edin.
İçerikler (Gizle-)
Duruş Bozukluğu Nedir?
Duruş Bozukluğu Neden Olur?
Yaralanma ve Kas Spazmları
Kas Gerginliği ve Kas Zayıflığı
İyi Duruştan Vazgeçmek
Teknolojik Cihazları Kullanmak
Stresli Olmak
Yanlış Ayakkabı Seçimi
Genetik Yatkınlık
Kemik Erimesi
Duruş Bozukluğu Çeşitleri Nelerdir?
İleri kafa
Kifoz
Lordoz (Çukur Bel)
Bel düzleşmesi (Skolyoz)
Diğer Duruş Bozuklukları
Duruş Bozukluğu (Postür) Belirtileri Nelerdir?
Omuzlar Yuvarlaklaşabilir
Baş İleri Doğru Gidebilir
Sırtta Kamburlaşma Gözlenebilir
Belde Çukurlaşma Gözlenebilir
Baş Ağrıları Yaşanabilir
Kas Yorgunluğu Gözlenebilir
Sırt ve Boyun Ağrısı Olabilir
Duruş Bozukluğu Nerelerde Ağrı Yapar?
Duruş Bozukluğu Nasıl Düzeltilir?
Uygun Ergonomiyi Koruyun
Çekirdek Kasları Güçlendirin
Esneme Egzersizleri Yapın
İyi Duruş Egzersizleri Yapın
Postür Bozukluğu İçin Hangi Doktora Gidilir?
Postür bozukluğu, günümüzde pek çok insanı fiziksel ve duygusal açıdan etkileyen yaygın bir tıbbi sorundur. Uzun saatler boyunca bilgisayar başında çalışmak, ağır çanta taşımak gibi durumlardan kaynaklanabilen duruş bozukluğu, kronik yorgunluk ve genel sağlık durumunda problemlere yol açabilir. Vücudun doğal duruşunu kaybetmesi sırt ağrısı, boyun ağrısı, bağ ağrısı, bel gibi omurga problemlerine yol açabilir. Hatta nefes almak ve besinlerin sindirimini bile olumsuz yönde etkileyebilir. Aynı zamanda kas dengesizliklerine ve eklem rahatsızlıklarına yol açarak hali hazırda var olan vücut ağrılarına katkıda bulunabilir. İyi bir duruş, vücudun doğal ve omurganın nötr yani omuzların düz, göğsün açık, kalçalar ve dizlerin doğal pozisyonda olmasıdır. Kulaklar omuzlarla aynı hizada ve çene yere paralel olacak şekilde başın düzgün hizalanmasıdır. Duruş bozukluğu ise vücudun hizasının dışında pozisyon almasıdır. Omuzların kamburlaşması, başın öne doğru düşmesi ve kalçalar ile dizlerin nötr olmayan bir pozisyonda olmasıdır.3
Pek çok faktör duruş bozukluğuna neden olabilir. Hatta yer çekimi bile duruşu etkileyebilir. Duruş bozukluğuna neden olan faktörler arasında aşağıdakiler yer alabilir:
Herhangi bir yaralanma sonrası, kaslar hassas bölgeyi korumak için kaslarda spazm oluşturabilir. Kas spazmları, yaraların sabit tutulmasına ve daha fazla yaralanmanızı önlemeye yardımcı olur. Ancak aynı zamanda hareketlerinizi kısıtlar ve uzun süreli kas spazmları zamanla kasların zayıflamasına neden olur. Yaralanan bölgeyi koruyan kaslar normal şekilde çalışan kaslar arasında ortaya çıkan dengesizlik, vücut duruşunda anormalliklere de yol açabilir.4
Bazı kas grupları gergin ya da zayıf olduğunda doğru duruş pozisyonu bu durumdan etkilenebilir. Örneğin her gün aynı pozisyonda uzun süre kalmak ya da kaslarda gerginlik yaratan ya da kasların eşit olmayan şekilde çalışmasına neden olacak rutin işler yapmak kas zayıflığı ve gerginliğine neden olabilir.4
Gün içinde yaşanan kas gerginliği, zayıflığı ya da kas grupları arasındaki dengesizliği gidermek için vücudunuz iyi duruştan vazgeçebilir. Böyle bir durum vücudunuzu daha az etkili kas kasılma ve esneme modellerini kullanmaya zorlayarak duruş bozukluğu yaratabilir.4
Bütün gün bilgisayar başında oturmak ya da gün boyu tablet veya cep telefonu kullanmak vücudunuzun doğal hizasını bozabilir. Örneğin, cep telefonu ile sürekli mesaj yazmak boyunda duruş bozukluğu meydana getirebilir.4
Stres nefes almanızı zorlaştırır ve kasların aşırı kasılmasına neden olur. Bu durum vücudunuzun doğal duruşunu bozarak postür bozukluğu yaratabilir.4
Ayakkabılar özellikle topuklu olanlar vücudun denge merkezinin öne doğru sarkmasına neden olur ve bu durum vücudu yanlış hizalamaya sürükleyerek postür bozukluğu meydana getirebilir. Özellikle ayakkabı aşınmalarında vücut ağırlığı ayak bileğine, dize, kalça ya da belin alt kısmına aktarılır ve doğru duruşu bozabilir.4
Duruş bozukluğunun nedeni, ergenlik çağındaki erkek çocuklarda kifoz geliştiren Scheuermann hastalığı gibi genetik faktörler olabilir.4
Kemiklerde zayıflık, yumuşama ve kırklar ile karakterize osteoporoz hastalığında kaslarda da zayıflama görülür. Hem kasların he de kemiklerin zayıflaması duruş bozukluğuna neden olabilir. Bir başka deyişle postür bozukluğu, kemik erimesi belirtileri arasında yer alabilir.5
Duruş bozukluğu, çok kolay gelişebilir. Örneğin uzun süre bir sandalyenin üzerinde oturmak işe gelip giderken ağır sırt çantası taşımak gibi tekrarlayan hareketler postür bozukluğu oluşturabilir.6 Duruş bozukluğu çeşitleri şunlardır:
İleri kafa duruşu, başın vücudun dikey orta çizgisinin önünde olacak şekilde konum almasıdır. Doğru duruşta baş, kulaklar ve omuz dikey vücut hattı ile aynı hizadadır. Genellikle cep telefonu ve bilgisayar gibi cihazları kullanırken ya da araba kullanırken direksiyonun üzerine eğilmek ileri kafa duruşuna neden olur. Aynı zamanda yaşlandıkça üst vücuttaki kasların zayıflaması da ileri kafa duruşuna neden olabilir.6
Kifoz, omuzların öne ve aşağı doğru form alması ve üst sırt bölgesinin abartılı bir şekilde eğrileşmesidir. Kamburluk da denilen kifoz duruş bozukluğu, yaş ile birlikte omurga kemiklerin zayıflaması ve omuzların yuvarlaklaşması nedeniyle meydana gelebilir. Ayrıca çocuk felci ya da Scheuermann hastalığı ile enfeksiyon veya kanseri tedavi etmek için kemoterapi ve radyasyon kullanımının sonucu kifoz gelişebilir.6
Lordoz, bir diğer adıyla çukur bel, vücudun geri çekilmesidir. Kalça ve pelvis vücudun orta hattından öne doğru eğilir ve belin alt kısmı abartılı bir şekilde içe doğru eğriye sahip olur. Bu duruş bozukluğunda kişi ayağa kalktığında karın ve kalçası dışa doğru çıkar ve kili geriye doğru yaslanmış gibi görünür. Uzun süre oturmak sırt kaslarının, kalça ve karın kaslarının zayıflamasına neden olarak sırtın sabit durmasını engeller. Aşırı kilo, yaralanma sinir hastalıkları ve omurgadaki anormallikler lordoza neden olabilir.6
Vücudun alt omurga bölgesinin normal eğriliğini kaybettiği bir duruş bozukluğudur. Sırtın alt kısmı düz görünür ve vücut hafif öne doğru eğilir. Doğumda meydana gelebilir veya ankilozan spondilit (inflamatuar artrit), disk dejenerasyonu ve omur basısı ile bazı sırt cerrahisi veya omurganın dejeneratif durumlarından bel düzleşmesine neden olabilir.6
Çok alçak sandalyeye oturarak bilgisayar işlemleri yapmak, ekranı görmek için kişinin öne doğru eğilmesine ve çenenin öne çıkmasına neden olabilir. Bir bacağın diğer bacakta uzun olması ayakta iken vücudun bir tarafa doğru eğilmesine yol açabilir. Ayrıca fazla kilolu olma, gebelik ya da yüksek topuklu ayakkabı giymek vücudun normal duruşunu kaybetmesine ve kötü duruşa sahip olmasına katkıda bulunabilir.6
Günlük hayatta her an doğru duruş pozisyonunu yakalamak elbette zordur. Ancak duruş bozukluğunun gelişebilmesi için uzun süreler aynı pozisyonda kalmak gerekir. Zamanla kötü duruş boyun, sırt ve omuz kaslarında dengesizlikler yaratarak ağrıya neden olabilir. Ağrıyı hafifletmek için vücudun doğru duruşu terk etmesi postür bozukluğu meydana getirebilir. Duruş bozukluğu vücutta ağrıların yanı sıra solunum ve sindirim sistemini etkileyebilir, hatta ruh hali ve enerji seviyesinde düşmelere yol açabilir.7 Duruş bozukluğu belirtileri arasında aşağıdakiler yer alır:
Duruş bozukluğu, omuzların öne doğru kamburlaşmasına ve sırtın üst kısmının yukarı doğru kavis almasına neden olur. Omuzların yuvarlaklaşması duruş bozukluğunun önemli bir belirtisidir. Bu pozisyonda boyun, omuz ve sırt kaslarına aşırı yük biner ve kasların gerilmesine yol açarak ağrılara neden olur. Ayrıca yuvarlak omuzlar göğüs bölgesini sıkıştırarak akciğer kapasitesini azaltır ve nefes almayı olumsuz etkileyebilir.7
Normalde baş, omuzların üzerinde vücut dengesinin sağlanmasına yardımcı olmak amacıyla konumlanır. Duruş bozukluğunda baş omuzların önüne geçebilir ve bu durum boyun kasları ve eklemlerde gerginliğe yol açar. Baş ve boyun ağrısına neden olabilir. Buna ek olarak doğru nefes almayı engelleyebilir ve omurganın doğru hizasının kaybolmasına yol açabilir.7
Duruş bozukluğunun bir diğer belirtisi de üst sırtın aşırı yuvarlaklaşmasıdır. Bu duruş sırtın kambur bir görünüm kazanmasına neden olur. Üst sırt kaslarının zayıf olması, uzun süre oturma ya da ayakta durma kamburlaşmaya yol açabilir.7
Belde çukurlaşma duruş bozukluğundan kaynaklanır. Pelvis abartılı doğru öne çıkıktır ve alt sırt içe doğru eğim göstermeye başlar. Uzun süre oturma ya da ayakta durma belde çukurlaşmaya neden olabilir. Kalça hareketlerinin kısıtlanması, bel ve kalçada ağrı duruş bozukluğuna işaret edebilir.7
Postür bozukluğunun en yaygın belirtilerinden biri baş ağrılarıdır. Başın öne doğru eğilmesi, boyun kaslarını eklemlerini zorlayarak gerilim tipi baş ağrılarına yol açabilir. Beyne giden kan akımını etkileyerek migren ağrılarının şiddetini artırabilir.7
Duruş bozukluğu, kaslara aşırı baskı uygulanmasına neden olarak kas yorgunluklarına ve zayıflıklarına yol açabilir. Kasların zayıflaması vücut ağırlığını yeterince destekleyemez ve aşırı efor sarf eden kaslar yorgun düşer.7
Duruş bozuklukları, eklemler ve omurga kemikleri arasında kalan kasları strese sokar. Sırt ve boyun bölgesinde gerilen kaslar sertleşir ve ağrıya neden olabilir.7
Doğru duruşta omurganın 3 ana eğrisi “S” şeklinde bir görünüme sahiptir. Zamanla duruş bozukluğu bu doğal eğrilerin şekil değiştirmesine neden olarak kaslara ve eklemlere aşırı basınç uygulanmasına yol açar. Omurga doğal olarak darbelere ve yaralanmalara karşı oluşan şoku karşılayabilecek yeteneğe sahiptir. Ancak duruş bozuklukları bu doğal yeteneğinin azalmasına ve yaralanmalara karşı omurga gücünün azalmasına yol açar. Ayrıca doğru duruşu kaybetmek sırt, bel, boyun ve omuz kaslarının aşırı gerilmesine ve sertleşmesine neden olarak bu bölgelerde ağrı oluşumuna katkıda bulunur.
Postür bozukluğunun en yaygın etkisi sırtın üst ve alt sırt kaslarında yarattığı gerginliktir. İşyerinde geçen uzun bir günün ardından boynun altında ve kuyruk kemiğinin çevresinde ağrı hissederseniz, bu dik oturmadığınızın ve doğru duruşu kaybettiğinizin bir işareti olabilir. Tüm duruş bozuklukları boyun kaslarını etkiler, buradaki kasların gerginleşmesine neden olarak gerilim tipi baş ağrıları ve boyun ağrılarına neden olabilir.(8) Bunlara ek olarak duruş bozukluğu göğüs kafesini sıkıştırarak nefes almayı ve kan akımını zorlaştırır. Yapılan araştırmalar tüm gün masa başında oturan ve duruş bozukluğuna sahip olan kişilerde kalp damar hastalıklarına yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu gösterir.(9) Kalp sağlığı hakkında daha detaylı bilgiler için “Kalp sağlığını korumak için neler yapmalıyız?” yazımızı okuyabilirsiniz.
Duruş bozukluğunu düzeltme, genel vücut sağlığının korunması ve bozukluktan kaynaklanan ağrıların giderilmesini sağlar. Duruş bozukluğunu düzeltmenin ilk adımı yaşam tarzını gözden geçirmektir. Ayakta durma, oturma veya uzanmanızı etkileyen günlük alışkanlıklarınızın farkına varmak ve duruş bozukluğuna neden olan alışkanlıklardan vazgeçmek önemlidir. Örneğin yüksek topuklu ayakkabı giymeyi bırakmak ya da bilgisayar koltuğunu yükseltmek sorunu çözebilir.10 Postür bozukluğu tedavisini desteklemek için aşağıdaki ipuçlarını değerlendirebilirsiniz:
Bilgisayar ya da cep telefonu gibi cihazları kullanırken doğru duruşunuzu kaybetmemeye çalışın. Bilgisayarın karşısında uygun yükseklikte olduğunuzdan emin olun, yeterli destek sunan sandalye kullanın. Belirli aralıklarla mola verin ve esneme hareketli ya da yürüyüş yapın.10
Karın bölgesindeki kaslar omurgayı destekler ve duruşu iyileştirmeye yardımcı olur. Karın kaslarını güçlendiren egzersizlere odaklanabilirsiniz.10
Düzenli esneme egzersizleri, gerginleşen kasların gevşemesine yardımcı olarak duruş bozukluğundan kaynaklanan ağrıların hafiflemesini sağlayabilir. Aynı zamanda kasların esnekliğini artırarak duruşun iyileşmesine destek olabilir.10
Omuzlarınızın geride ve başınızın nötr bir pozisyonda olması için dik durmak önemlidir. Duruş bozukluğu egzersizleri ile omurganızın, boyun ve başınızın doğru duruşuna yardımcı olabilirsiniz. Yoga ve pilates gibi dengeyi ve duruşu geliştiren egzersiz programlarını tercih edebilirsiniz.10
Duruş bozukluğu tedavisi için ortopedi veya fizik tedavi doktorundan randevu alabilirsiniz. Doktorlar öncelikle duruş bozukluğunun çeşidini belirler ve neden olabilecek faktörleri tespit eder. Ardından duruş bozukluğu için fizyoterapist eşliğinde egzersizler ve(/veya cihazlar içeren fizyoterapi seansları düzenleyebilir.10
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
Kaynakça
Önerilen Bloglar
Voleybolun faydaları hem fiziksel hem de psikolojik yönden pek çok olumlu etkiyi içerir.
Sağlıklı bir yaşam için en önemli etkenlerden biri olarak gösterilen hareket etmek, farklı spor dalları ve aktiviteler ile gerçekleştirilebilir.
Basketbol, fiziksel ve zihinsel sağlığımıza birçok fayda sağlayan dinamik bir spordur.